SàiGòn Năm Xưa…
Hể Tết tới, nhà nào cũng có Bánh Tét trong
nhà để Cúng Ông Bà và để “ăn” Ba Ngày Tết…
Người nào mua Bánh Tét…thì mua, ai…siêng
thì nấu…
Cũng vì tự nấu bánh tét thì “chắc ý” hơn,
nên người nấu chiếm số đông.
Bánh Tét để ăn Tết…gọi là Bánh Tét Tết.
Bánh Tét Tết lúc ấy, có thể để tới Rằm
tháng Giêng mà hỏng thấy “hư”…
Vì sao bánh Tét…hồi đó, để lâu…lâu hư vậy
cà…?!?
Đây nè, do nguyên do vầy nè…lúc ấy…
…=>>>…Bà con nào “kỷ tính” thì trong những
đám ruộng của mình, luôn luôn có một đám
“ruộng nhỏ” chừng vài “cao” (cao=100m2)…chỉ
để cấy riêng Nếp mà thôi…
Khi Đám (ruộng) Nếp chín, bà con xuống
ruộng “tỉa” bỏ những bụi lúa sống lẩn
trong đó.
Tỉa cũng dể, vì hột lúa giống y hột nếp,
chỉ khác là cái đuôi hột nếp có chấm đen ở
đuôi hột, còn hột lúa thì không, do đó, bà
con muốn nếp mình xài là “nếp ròng” cho
nên…phải chịu khó tỉa “lúa lộn” để khi xay
ra, được loại nếp vừa ý, khỏi phải lựa gạo,
mất công…
Lúc ấy, nếp có tên (địa phương) là Nếp
Mường, Nếp Mòng…
Những loại Nếp nầy có chu kỳ dài bằng Lúa
Mùa, nên cấy một lượt với lúa mùa 6 tháng.
Loại Nếp nầy rất dẻo, dùng để làm Bánh Tét
hay để xay thành Bột Nếp để gói bánh hay
làm Bánh Ổ trong mùa Tết hoặc làm Bánh Ít
nhưn dừa nhưn đậu…trong đám giổ…
Còn nếu “cố tình” lấy Gạo Dẻo (như nếp) để
gói bánh tét, thì bánh tét mau thiu…là
phải rồi.
“Tết - Nhứt” là chuyện quan trọng đối với
người Việt, nên Lo Tết, là phải…lo xa, như:
Trong năm, khi bửa củi, khúc củi nào khó
bửa, gọi là Củi Đầu Trâu, thì để dành nấu
Bánh Tét.
Và còn, đa số nhà nào cũng trồng chuối, ở
trong “đám chuối sau nhà” thế nào cũng có
một hai bụi Chuối Hột, không những để dành
ăn “chuối cây” (non) trộn gỏi, mà còn để
ăn chuối sống, còn chuối chín thì lấy hột
ngâm rượu, thành Rượu Chuối Hột, uống vô
nó bổ…cách gì!
Khi trái chuối hột vừa “đóng dóc” thì bẻ
xuống, xắc lác, để ăn “độn” với bánh tráng
trong món Bò Nhúng Dấm, đó là món ăn độc
nhứt vô nhị của đất Sài Gòn hoa lệ nầy…
Bò Nhúng Dấm…nằm trong bộ 7…của Bò Bảy Món...
để đải tiệc đám cưới, tân gia…
Chuối hột đóng dóc còn ăn chung với Cá Lóc
nướng trui cuốn bánh tráng mắm nêm.
Hoặc giả…siêng siêng hay có học “công dung
ngôn hạnh” thì làm món Chuối Thấu (chua)
để dành ăn Tết hay để biểu diển tài nghệ
trong đám tiệc…cho xôm tụ…chơi…(?!)
Chuối Hột là loại chuối có hột “dầy đeo”…(nếu
gieo, thì hột cũng lên cây như thường)
Khi chuối chín, lấy hột khô, xay nhuyễn
ngâm rượu…để chửa bịnh “có sạn”(?)
….Hì hì…hoặc giả, mấy đệ tử lu-linh ngâm
hột với Rượu Đế, rồi hạ thổ bách nhật, thì…ắt
có Rượu Chuối Hột ”ông uống bà khen”…liền
hà…Nó Đó nhen quí ông…<=100%=>…?!
Thân Cây chuối hột già, lấy bẹ, chẻ dây
phơi khô, vì dây rất dẻo và dai, nên muốn
cột cái gì cho chắc, thì đều dùng Dây
Chuối Hột, đó…cũng là để “bảo vệ môi
trường”…hén…?!?
Đặc biệt…Lá chuối hột còn dùng để Gói Bánh
Tét…
Còn thân chuối con, thì xắt mỏng trộn làm
gỏi gà hay bò…thì hỏng nói gì thêm được…(?!)
Bởi nó ngon quá xá…thì nói làm gì cho bắt
thèm…$#$#$..Hì hì…
Ác liệt nhứt là bắp chuối hột, xắt mỏng để
nấu canh lá vang-bắp chuối thì…cũng hỏng
nói nửa nè!!! Nó Đó bà con…Nó ngon lạ kỳ
luôn…
Tóm lại, cây chuối hột, trừ bộ rể, còn
“tòn-thân” cây chuối, cái gì cũng “ăn”
được hết ráo…
…oOo…
Còn chuyện nầy, sẳn dịp Tết, vui miệng,
nói luôn…cho rồi!!!
Nghĩa là…xì ra tanh bành té bẹ…”cho rồi
chuyện xưa”…hồi năm nẩm ấy mà…
…nói
nhỏ…riêng
cho Bạn Đọc nghe nè…suỵt-suỵt-suỵt…!!!
…Nè nè…đưa lổ tai đây coi…<<o>>…
…Nói cho bạn nghe một mình thôi và đừng
nói cho…ai biết, hỏng nên nhen…
Đó là…Khi chuối hột Trổ Bắp và nó chỉ Trổ
Bắp vào ban đêm…
Khi trổ bắp giữa đêm khuya, lúc bắp chuối
“chuyển mình” để nó lú từ đầu cây chuối lú
ra
…lúc ấy…thường trong bụi chuối “có” tiếng
kêu…cọt kẹt-cót két…thấy ớn lắm đó…
Dịp nầy…nếu ai yếu bóng vía, nghe tiếng
kêu…thì muốn lạnh xương sống, hỏng dám ho…
Còn ai…sợ ma…thì liệu hồn, coi chừng nha,
có ”ma chuối hột”…đó đa!
Lúc ấy, cái lúc bắp chuối trổ nửa đêm…đó
mà…
Những ông thầy bùa thứ dử, dử cở Thầy Sáu
Hên nhà ta…hỏng bao giờ bỏ qua dịp nầy…
Ông thầy bùa, nửa đêm đội khăn đỏ, ra gốc
chuối…bắt ấn, rồi hứng nước nhểu từ bắp
chuối nhểu xuống. Sau đó, ông thầy pha
nước nầy vô rượu đế lâu năm, rồi ông thầy…ếm
xì bùa, đọc thần chú hằng đêm, đọc đủ 3
tháng 10 ngày là…xong ngay…
Lúc ấy, ai…=>>>…nghĩa là người nào cần Bùa
Yêu, thì tới Cầu Thầy…(quá đã nha)
Cầu thầy…là khen thầy hây quá xá, thì thầy
cho…chút ít nước nầy để lận lưng…làm thuốc.
Nghĩa…gà…Muốn Ai Thương Mình, thì mình
Ngậm Rượu Bùa…nói chuyện một “hơi”…
…là người đó…thương mình liền hà…(??%%%%%%!!)…Dể
ăn lắm…)))(OO(*)OO)(((…
Cũng vì cái chuyện “bùa chuối hột”…trời ơi
đất hởi nầy…
Úi chà chà…báo hại, mấy thằng học trò Tiểu
Học, thuộc lớp… “láu cá chó” =>>>
…Tụi nó tưởng bở, hỏng thèm cầu thầy xin
bùa, vì làm vậy “kỳ cục thí mồ bây ơi”…
Tụi nó làm gan, đêm hôm, ra hứng nước bùa
ở quài chuối hột…mà hỏng sợ ma nhen.
Rồi cả bầy hí hửng…mê tít thò lò bùa yêu…do
mình hứng được…mấy giọt!!!
Tụi nó, cái đám ba trợn, ỷ mình lận lưng…bùa
yêu, gặp mấy con nhỏ…tre trẻ cùng lứa, tụi
nó…hỏng ngại miệng, ghẹo liền…nhưng mà
hỏng thấy cơm cháo gì ráo…()()<>ooo…
Cũng bởi…tụi nó hỏng biết…bùa yêu mắc dịch
nầy =>>> ”nói vậy, hỏng phải vậy”…
Cho nên…tốn tiền cà lem + đá nhận…bao mấy
nhỏ riết…muốn cụp xương sống…!!!
Nhưng chưa tởn, tụi nó cứ thử riết riết…Và
rồi “đi đêm có ngày gặp ma”…
Gặp con “ma” nầy ốm nhách, mỏ nhọn mà tụi
nó…hỏng ưa, liền “thử bùa”…coi sao:
Con nhỏ nầy chanh chua, ốm tong teo, vì
“nhỏ ưa xí xọn” thấy ghét, ghét nên ghẹo
chơi…
- Ê…cái
bà…lanh chanh…
- Gì
đó…
- Tui
cho cà lem, vậy bà ”chịu tui” hôn nè…{chơi
chử: chịu (cho) “tui hôn”…(hôn)nè}
Con nhỏ…biết tỏng tụi nó hết ráo nha, nói
liền:
- Tao
hỏng ghẹo thằng nào hết nhe…
Thằng ông cố đó, tưởng bở…đổ lỳ, để “thử
bùa”, hét liền:
- Ghẹo
rồi sao nè…hé hé…
Nói…sơ vậy, mà nhỏ (nở lòng nào)…nói ra
câu nháng lửa…vầy nè:
- Ê
ê…tụi bây…”thân phận đủa mốc đòi chòi mâm
son” (câu nói xưa)
- Ý
chời chời…quớ…má bù trẻ…(><?><)…khửa khửa
khửa…
- …?><>?><>((((((ooo…(đồ
mất dạy)
- ((o))((o))((o))n2….(ná
thở cả bầy)
…oOo...
Đã hết chuyện nói
nhỏ…riêng
tư, bây giờ…nói tiếp:
Vào Tháng Chạp hàng năm, Tháng Chạp là
tháng 12 Âm Lịch.
Nhưng bà con xưa…cũng ít nói Tháng 12…
Vì nói Tháng 12 thì phải nói thêm…chử Ta,
là Tháng 12 Ta…
Do đó, bà con nói Tháng Chạp cho gọn…
Rồi còn bởi Tháng Chạp, cũng có nghĩa…là
Tháng Tết nửa, cho nên…
…bà con còn…có ý…nhắt nhỏ…Tết
tới nơi rồi…Lo Tết Gì Chưa Đó…???...
Do đó…mới có chuyện…ai cũng Lo Tết vầy nè…
Cở Mồng 10 Tháng Chạp…
Là lo đi mua Củ Cải trắng về xắt khơi khô,
để Bỏ Mắm (Bỏ củ cải vô nước Mắm)
Củ Cải phải lựa củ nhỏ…vừa vừa, vì chọn củ
lớn quá, ruột bị xốp, Bỏ Mắm hỏng ngon.
Xắt củ cải dài cở ngón tay, chẻ làm tư làm
sáu, tùy củ lớn nhỏ, rồi rải đều trên sàn
gạo hay tấm đệm và đem phơi ngoài nắng cho
teo bớt, củ cải teo, bỏ mắm mới ngon…
Vô Mùa Tết, trời lạnh hay có…âm u, nên…phải
lo, canh trộn vài lần cho củ cải teo đều…
Khi teo…đúng ý, gia chủ đem bỏ củ cải vô
hủ keo, đổ nước mắm tỉn cho ngập củ cải,
rồi phải có thêm chút nước đường tán pha
vô nước mắm, để cho nó “mặn dịu”.
Nhớ là, phải “gày” miếng vỉ tre, để củ cải
không nổi lên mặt nước mắm, để nổi nó hư.
Củ cải Bỏ Mắm mà chiên, ăn với cơm nguội
thì…hạp với mấy thầy “ăn mặn, uống đậm…”
Còn…muốn ăn củ cải bỏ mắm với bánh tét thì…coi
tiếp…
oOo
Bánh Tét “phải ăn chung” với củ cải Bỏ Mắm…thì
mới, gọi là “đúng điệu sài gòn” nhen.
Chuẩn bị…ăn nè…
Bánh Tét bự bằng…bắp cẳng, dài cở gang
rưỡi tay…bị cột cứng…cả chục dây lạt tre…
Trước tiên phải mở dây lạt, để “lột vỏ
bánh tét”…như lột vỏ chuối và chỉ lột ½
đòn là vừa…
Vì phân nửa đòn còn lại, phải chừa lá…để
cầm cho bánh không dính tay, kỷ vậy mới
được.
Làm như vầy…mới gọi là…làm đúng kiểu…xưa.
Tay trái
cầm Đòn Bánh Tét, tay phải nắm lá chuối ở
đầu đòn bánh gở ra cho bung hết, kế đó lột
lá chuối…để lòi thấy ruột bánh tét, phải
lột lá chuối từ từ xuống tới ½ đòn thì
ngừng.
Lúc nầy, thấy đòn bánh tét trắng xanh, màu…xanh
xanh, bóng lưởng, dòm thấy thèm rồi…
Sau đó, lấy cọng chỉ may, phải là chỉ may
màu trắng mới được nhen bà con.
Xếp đôi cọng chỉ và chỉ xếp đôi thôi, canh
cho dài chừng 5 tất và thắt gút một đầu.
Người nào…đứng tét, phải cắn đầu gút nầy
vô miệng, cắn cho chắc giữa hai hàm răng.
Tay phải quấn cọng chỉ vô phần đầu đòn
bánh tét, cách đầu đòn chừng 2 phân, cọng
chỉ khi được quấn giáp vòng, thì cọng chỉ
thành 1 đường thẳng, còn vòng chỉ thì…lúng
vô bánh tét.
Lúc nầy, tay phải nắm cọng chỉ kéo thẳng
ra, miệng cắn sát gút cọng chỉ…
Tay phải
kéo thẳng cọng chỉ ra nhè nhẹ…
Lúc nầy cọng chỉ…siết sâu vô đòn bánh tét
một cách…mềm ùi ngọt xớt…
Khi cọng chỉ “siết” vô được 1/3….vòng tròn
đòn.
Thì người Tét Bánh liền nghiêng tay, ngã
đòn bánh, để khoanh bánh tét…té nằm vô cái
dỉa.
Và cứ thế, tét từ từ…thì được một Dỉa Bánh
Tét…
Cũng bởi, bánh phải “tét” (làm 2,3,4,5…khoanh)
mới ăn được, nên mới gọi là Bánh Tét.
Bánh Tét phải tét “kiểu cọ” như vậy, thì
mới gọi là “ tét bánh tét”!
Tét bánh bằng cọng chỉ, khoanh Bánh Tét
mới…bén ngót, láng o láng lẩy, dòm bắt
thèm.
Bánh Tét mà xắt bằng dao, khoanh bánh sẻ
bị “xừ”, còn nhưn thì bể - nghể, dòm hết
ngon…
Muốn thưởng thức hương vị Tết Việt Nam ,
thì phải ăn Bánh Tét với Củ Cải Bỏ Mắm…
…hì hì…thì mới
“Đúng Điệu Sài Gòn” nhen…=>>>
…và ăn Bánh Tét như vầy…mới đã cái…bản
họng nè…=>>>
=>>> Quí vị ơi…Tết Nhứt mà…hỏng nên…sợ kỳ
gì ráo nha…
Cứ hả lớn họng, cắn lút cán miếng bánh tét
thấu tới nhưn…có cục mở.
Liền ngậm họng, nhai nhè nhẹ, đồng thời…thò
tay bốc hai ba miếng củ cải bỏ luôn vô
họng.
Rồi nhai…tà tà, lúc nầy…trong lổ tai, bổng
có…tiếng kêu của củ cải, nghe…dòn dòn rào
rạo sừng sực…nghe rất êm tai và lổ mủi…loáng
thoáng mùi củ cải, nghe thơm…hăng hăng.
Lúc nầy, trong họng…có một họng bánh đầy
cóng, nhưng đừng lo gì nhiều…
Ta cứ bình tỉnh, từ từ nhai…để thấy chất
mặn…măn mẳn rồi thơm thơm trộn lẩn cái béo
béo, dẻo dẻo…tụi nó quấn xà nẹo, che kín
hai hàm răng…như nhai nhiều viên xưn-gum…(?!)
Thế rồi…rồi nghe…cái nhảo nhẹt đó…bò từ từ
vô đóc dọng…để nó tuôn qua yết hầu, trôi
dần dần xuống cuống họng, rồi nó nhẹ nhàng
rớt vô bao tử nghe…cái phẹp…!!!%$%$%...
Ối chà chà…hí hí…Tết Nhứt mà…
Phải ăn uống “hàm hồ” như vậy, mới nghe…nó
đã cái họng được nhen…!!!
oOo
Kể tiếp chuyện lo Tết…
Vào khoảng 20 Tháng Chạp…
Bà con…lo tìm tre gai non, cây vừa nở lá,
chặt xuống, đem về Chẻ Lạt, để Gói Bánh
Tét Tết…thì đã…Xong một cái lo…
Lo kế là lấy nếp cất trong Bồ Lúa, lên nhà
máy xay lúa…Xay Nếp để làm Bánh Tết…
Nếu nếp có lộn gạo, phải lựa ra cho hết,
nếu còn gạo, bánh tét bị sượng, mất ngon,
mau thiu.
Xay nếp xong, lấy một mớ nếp đem ngâm nước
để Xay Bột Nếp để làm Bánh Ít, Bánh Ổ…vv…
Cái lo thứ ba…
Là chặt thêm cây làm củi, rồi phơi khô…để
Nấu Bánh Tét Tết…
Tới cái lo thứ tư…
Là Rọc lá chuối hột để Gói Bánh Tét, nghĩa
là…có quá nhiều cái Lo Tết…
Nhưng cũng…chưa xong cái lo đâu…
Cận Tết, nghĩa là Hăm Tám, Hăm Chín Tết…lo
đào Ông Lò…để nấu bánh tét…
Vào ngày sát Tết, tùy theo…gia chủ, ai
muốn gói bánh tét lúc nào thì tùy…
Càng cận Tết, Gia Chủ…càng lo Tết…dử dội
hơn…
….Tới ngày 28 Tết…
….Tới giờ phút thiêng liệng nầy…hỏng nói
28 tháng chạp nửa, mà nói 28 tết.
Sáng 28 Tết, ra đám chuối hột sau nhà để
Rọc lá chuối hột, phải rọc lá…trước hai ba
ngày, để phơi lá cho hơi…héo héo, để khi
gói cho không rách lá, rồi còn phải lau lá
cho sạch bụi…mới đúng vệ sinh thường thức,
kỷ vậy mới được…
Chiều 29 Tết…
Lo ngâm đậu xanh, ngâm 1 đêm cho đậu xanh
mềm cho dể “đãi vỏ” để làm nhun bánh tét.
Sáng sớm ngày 30 Tết…
Lại lo đi chợ mua mở heo, đem về xắt dọc
theo nguyên khỗ mở, thành một miếng dài
bằng ngón tay, trộn vô một xí muối bọt, để
vô ruột đậu xanh của bánh tét…
Sau khi chuẩn bị đâu đó xong xuôi thì bắt
đầu gói bánh tét…
Ngồi dưới đất, trên tấm đệm bày la liệt lá
chuối, nếp đã gút xong, mở, nhưn, dây lạt…
Lấy lá chuối xếp 2 lớp lá, hai tay hốt nếp
rải dải cở gang rưởi tay, vắt đậu xanh
thành cuộn đã luột chín, trải dài trên
phần nếp, sau đó lấy tay ấn trên nhưn đậu
một khe dài, rồi lấy khúc mở để vô đậu
xanh dọc theo chiều dài, rồi bóp đậu xanh
cho khúc mở nằm chìm bên trong.
Kế đó là bụm nếp phủ lên cho kín phần đậu,
vậy là ruột bánh đã xong…
Túm 2 bìa lá chuối lại, bẻ miệng, sửa cho
thân bánh tròn tròn, búng lá chuối cho nếp
nằm gọn, bẻ đầu lá, dựng Đòn Bánh dậy, lấy
tay bẻ lá chuối cho đầu bánh thành hình
vuông, lấy miếng lá rời cập vô, rồi cột
dây lạt…
Cột nuộc dây cách nhau hai ba lóng tay cho
tới hết chiều dài của Đòn Bánh Tét…
Dây lạt phải đủ dài, để khi “quấn nuộc lạt”
xong, phải còn dư một khúc dài, sau đó
“xếp dây lên” để làm thành sợi dây, dây
nầy để nắm khi trở bánh tét trong nồi hay
dùng dây nầy để treo bánh khi bánh chín,
để bánh tét ráo nước, lâu hư…
Gói bánh tới hết nhưn đậu xanh…
Thế nào cũng có dư một mớ nếp, lúc nầy,
trộn thêm vô nếp một mớ đậu đen để gói
Bánh Tét Chay (không có nhưn)…
Kế đến là gói Bánh Ít, gồm bánh ít nhưn
dừa hoặc nhưn đậu xanh…
Cũng phải chừa một mớ bột nhồi sẳng để Đổ
Bánh Ổ.
Bánh Ổ là...đổ vô thau…bột dư, rồi hấp
cách thủy, bánh ổ nầy ngọt, xắc miếng…nhai
dẻo quến.
Ra Giêng, chiên Bánh Ổ, rồi ăn chung với
Củ Cải bỏ mắm…cũng ngon quá xá cở nhen…
Còn nửa nè, ra giêng…lấy Củ Cải Bỏ Mắm
chiên lên…
Nếu chịu khó…hú bạn hiền, để lai rai “ba
sợi”…thì nói dóc…cả buổi chưa hết chuyện…
Viết thêm mấy câu…
Gói xong Bánh Tét thì cũng đã xế trưa…30
Tết…
Bánh Tét rất lâu chín, nên nấu rất…hao củi,
bởi vậy phải…lo, để dành củi cả năm là vậy
đó!
Nấu từ xế trưa 30…nấu tới Giao Thừa, nồi
bánh tét…mới chịu chín.
Khi nấu bánh tét, không được để tắt lửa vì
như vậy Bánh Tét sẻ mau thiu…
Khi bánh chín vớt ra, treo lên cho ráo
nước…
Thì…Radio, TV…kêu tít tít…báo hiệu tới Giờ
Giao Thừa…
Giao Thừa SàiGòn tới rồi đây…
Ối chà chà…Pháo Tết nổ ì đùng rền vang
khắp chốn, khói pháo bay tá lả mịt mùng…
Người ta nói “tối như trời 30”…
Nhưng khi pháo Giao Thừa nổ rộ, trời 30…bổng
sáng mờ…ảo ảo, hết tối om!!!
Vậy là NĂM MỚI bắt đầu rồi đây…
NĂM
MỚI CHÚC QUÍ ĐỘC GIẢ ĐƯỢC NHIỀU TAM AN
Chàng Hiu 374
