Dàn Thun có khi còn gọi là Dàn Ná hoặc Ná
Thun.
Dàn
Thun là… súng cao su, để tụi con nít bắn
chim, nhưng… lâu lâu, gặp xoài cũng bắn
luôn…
Con nít hồi đó, khoái bắn chim “là bởi”…
có quá nhiều chim. Còn chuyện có nhiều
chim là vì…
…. Hồi đó, thập niên 5 mấy 6 mươi, thế kỷ
20… khi phi trường Tân Sơn Nhứt chưa mở
rộng.
Làng xóm chung quanh đó, toàn là vườn rộng
rào thưa và để làm ranh, bà con trồng tre
gai, trúc hay tầm vong, miếng vườn nầy nối
tiếp miếng kia, có khi dọc theo hàng tre
có đường xe bò.
Tre lên cao, châu đầu, gió thổi, tre cạ
thân, kêu… kọt-kẹt, con nít yếu bóng vía,
đi bắn chim hai ba thằng giữa trưa, nghe
“tre kêu” thì sợ ma nhát… là cái chắc rồi!
Ranh vườn… hỏng biết có tự thuở nào. Giờ
đây, hàng tre gai… nhẩy bụi tùm lum, nên
cái ranh đó rộng cả chục thước, dài cả năm
bảy chục thước, ranh tre nối vườn nầy với
vườn kia…
Xen kẽ với những bụi tre là cây Nhãn Lồng,
Chùm Rượu, Cò Ke, Song Mã, Bứa, Lục Mức,
Trâm Vườn, dưới sông có Trâm Mốc, trái
chín màu trắng đục và “rặng” Trâm Bầu (Tiểu
Thuyết của Lê Xuyên) khi chín, trái màu
tím đen, hai loại trâm nầy đều ngọt trái,
con nít rất khoái, còn Trâm Vườn, mọc trên
vườn, xen kẽ trong hàng tre, trái chín
từng chùm đen đỏ, bóng lưỡng, thằng nào ăn
trâm, cái lưỡi cũng… tím ngắt…
Tụi nó khoái leo lên cây trâm ăn, để tại
chỗ, có thằng mê chùm trâm ngoài ngọn, bò
ra bẻ… thì nhánh trâm gãy, nó rớt xuống
hàng dứa gai bên dưới, thằng nào… yếu bóng
vía, khóc thét luôn, báo hại, tụi nó phải
về nhà, lấy thang cho nó xuống, mình mẩy…
trầy te tua…
Nhưng mai… trèo trâm, ăn tiếp!
Và cũng ở đây, trên hàng tre, còn có dây
leo, có chỗ trùm kín một khoảng hàng rào,
đó là Lá Vang, Mây, Cam Thảo dây, Mai vàng,
Mắt Mèo, dây Củ Nần, Cứt Quạ…vv…
Nghĩa là…. toàn cây là cây, cây lá um tùm,
chim kêu om sòm trong đó…
Ngoài ra còn có những loại cây hoặc dây có
trái, để Mẹ thiên nhiên nuôi chim quanh
năm như:
Cây Cơm Nguội, trái nầy dính chùm như chùm
tiêu hột, khi chín màu đen, ăn rất ngọt…
… rồi Trái Nhãn Lồng, Chùm Rượu, Cò Ke,
Mắm, Tứ Quí, Nho Rừng, Táo Rừng, Mây, Chùm
Bao, Bình Bát dây, Ớt Hiểm…vv… kể hỏng hết…
Đó là những trái cây… thay nhau có trái
quanh năm để cho chim ăn…
Đặt biệt, đất trời… cũng lo nước uống cho
chim trong mùa nắng, đó là Nước Sò Đo.
Sò Đo là loại cây rừng, lớn cỡ cây Xoài,
trái Sò Đo mọc thành chùm ngoài đọt như
chùm Xoài, trái nó giống y xì trái Xoài
non, lớn bằng ngón cẳng cái, có vỏ xanh lè
mỏng lét, ruột bọng, trái Sò Đo chứa đầy
nước như trái dừa, trời nắng nháng lửa,
nhưng nước Sò Đo mát lạnh.
Mùa nắng, chim muông cứ tới hàng Sò Do, mổ
lủng vỏ 1 lỗ, rồi thò mỏ rút nước trong
trái đó… để giải khát, quả là thiên nhiên…
đã tính trước hết trơn rồi…
Tụi con nít thấy vậy, hái Sò Đo xuống uống
thử, nghe nó mát mát và thấy… hỏng đớ lưỡi!!!
Khi chim mổ vỏ uống cạn nước, cái lỗ “liền
da”, híp miệng rồi có nước tiếp, hay thiệt…
Khi ấy, phi trường Tân Sơn Nhứt (hỏng phải
Nhất) đường bít (phi đạo) còn nằm hướng…
=>>> Nhà thờ Hạnh Thông Tây, Bà Quẹo =>>>
và về phần phía bắc, trong vòng rào phi
trường, còn có rừng cây, đó là chỗ ở của
chim thiên di, như Sáu Sành, Sáu Sậu, Chèo
Bèo, Chim Thằn Lằn Chó, Trao Trảo… tới ở
hàng năm…
Xung quanh hàng dây kẽm gai của sân bay là
một khoảng trống rộng minh mông.
Chỗ nầy toàn là Tranh với Cỏ đuôi chồn,
cây Xục Xạc hay dây Mắc Cỡ Tây bu kín…
Do đó, qua mùa nắng, khi đốt cỏ trong phi
trường thì… Chồn Đèn, Chồn Heo, Chuột, Kỳ
Đà, Trăn, Rắn, Thỏ… túa chạy ra xóm ào ào
và bà con, áp nhau dí bắt… ăn thịt, hỏng
tha…
Dĩ nhiên, đó là Mồi Nhậu cho mấy cha đệ tử
Lưu-Linh trong xóm Bót Quéo, Ngã Ba Đồn…
Ở ngã Ba Đồn nầy, năm 71-72 gì đó, Tây Đức
có lập làng Cô Nhi SOS Gò Vấp…
Tóm lại, khi ấy, chim nhiều vô kể, mùa
nắng cũng nhiều như mùa mưa…
Chim nhiều như vậy, thì con nít làm Dàn
Thun bắn chim… là chuyện không tránh khỏi
rồi!!!
Người lớn thấy con nít cầm Dàn Thun… riết,
nên hỏng “để ý” dùm tụi nó.(?!)
Cứ thấy tụi nó giắt Dàn Thun sau lưng hay
cầm trên tay, rồi đi…. cà nhỏng cả bầy,
thì “coi thường” cái Dàn Thun của tụi nó,
thì >>>#... tội nghiệp tụi nó quá…&<<!!!<<???
Người lớn “coi thường” dàn thun con nít,
cũng giống như coi thường cái vụ, con bò…
thì răng phải trắng vậy(?!)
Vậy là… người lớn “hỏng biết gì hết rồi”…huhuhu...
“Tụi nó”… khóc huhu… là phải, bởi vì, muốn
có dàn thun… để bắn ngon tay…
(((để
tụi nó “mơ” bắn chim… bá phát, thì… 99…
lần trúng)))
…. thì tụi nó cũng lao… công, cực khổ tứ
bề, chớ ở đó, mà có khơi khơi được… hở
chời!!!
Ý chà chà…. muốn được vậy, tụi con nít
cũng cực thân lắm đó…
Dàn
Thum được gồm có Bá Thun, Dây Thun và
Miếng Da mềm.
Bá Thun là phần cứng nhứt, quan trọng nhứt
để nắm trong tay, nó cũng có 2 loại nữa đó:
1- Bá
Lọng được “lọng” từ cây gõ tốt, mà mấy ông
thợ mộc cưng con, phải làm cho nó 1 cái Bá,
nếu không… nó khóc kể… chịu hết xiết!!! Bá
Lọng được tiện từ miếng gõ dầy bốn năm
phân, phải có cái Cán Bá tròn, phần trên
Gọng Bá phải “lọng” là đục hay cưa thành
hình chữ Y hoa, trên đầu gọng, phải có cái
“khấc” để cột thun cho khỏi vuột… Lọng
xong, phải đánh giấy nhám cho bóng, ngặt
nỗi Bá Lọng thường bự, nếu giắt sau lưng
quần… thì sẽ hơi bị cộm, lại đau lưng, nên
ít thằng ham Bá Lọng…
2- Bá
Nhánh, được làm từ nhánh cây ổi, lục mức…Tụi
nó phải leo cây, khổ công tìm, rồi chọn
chổ nhánh nào chia 2 như chữ Y thì cưa về,
phơi khô để làm Giàn Thun, loại Bá Nhánh
nầy cũng ngon, cầm gọn trong tay… nhưng
chưa phải là… nhà nghề lắm… (con nít cũng
bày đặt chê khen… tứ tung ngũ hoành)…
Vậy muốn có Bá Thun… hết xẩy con cào cào,
thì chỉ còn nước… rị mọ, làm theo cách sau
đây:
Kiếm cây Óc Ó hay cây Song Mã, chặt đọt
cây… trước Tết, rồi để đó cho lên tược.
Loại cây nầy khi ra nhánh nhảy 2 bên thân
cây thành 2 nhánh đối xứng. Khi mưa xuống,
nhánh bắt đầu lớn, nhưng còn mềm, lấy dây
chuối (cột dây kẽm có thẹo, hỏng nên) cột
túm lên 2 nhánh thành chữ U, đo vô cho vừa
bàn tay nắm, rồi cột dây chuối cho chết
“thế”… rồi canh me.
Nhớ lâu lâu ra thay dây và coi chừng dây
chuối bị đứt là “hư bột hư đường”…
Khi mưa xuống, lấy rựa ra chặt “chỗ đó”
đem vô, cắt hết chỗ dư, chỉ chừa đúng y
cái Bá Thun, rồi tiện đầu, tiện đít Bá cho
láng, nhứt là làm “cái khấc” trên gọng Bá
cho ngon, để khi bắn, thun khỏi vuột, nên
tiện cái khấc cao “vừa phải”: Cao quá, khi
bắn, thun bị “cóc” hay bị “lộn Vòng”, phải
cao vừa phải, để khi cột thun, cái khấc…
lú lên có chút xíu… là ngon cơm.
Có bá thun rồi, giờ phải kiếm cặp dây thun
với miếng da mềm…
Thun Bắn Chim… lại cũng có 2 thứ nữa đó,
đó là Thun Bẹ và Thun Vuông… (khổ ghê nha):
1- Thun Bẹ.
Nhưng kêu là Thun Xẹp, là loại thun mỏng
cỡ 2 ly… của ruột xe hơi, thun màu đỏ.
Ruột xe đỏ của hãng Míc-Sơ-Le (michelin)
“được (tụi nó) coi” là tốt nhứt.
Thun míc-sơ-le tốt, vì nó giãn gấp đôi,
nên bắn chim rất ngon, nhưng Thun Xẹp… vì
nó mỏng dánh, nên “bản thun” bự cỡ ngón
tay, cho nên… ngó Giàn Thun, thấy nó
“ô-dề”… nên con nít chê, hỏng xài Thun Xẹp…
thiệt là trời hởi quá đi!!!
Do đó, tụi nó mê Thun Vuông, cũng là ruột
xe míc-sơ-le, màu đỏ, thun dầy cở 5 ly, có
lẽ đó là ruột xe Máy Cày(?)…
Vì thun dầy 5 ly, nên khi cắt ra, đầu cọng
Thun có nhìn vuông…=>>> Thun Vuông…
Còn ruột xe hơi, loại nào không giãn nhiều,
gọi là Thun Phịch, tụi nó hỏng xài…
Tụi con nít, coi vậy mà… khó tánh lắm, tụi
nó hỏng thèm mua thun ở quán hàng xén, vì
đó là Thun Chợ, cắt bằng kéo, để bị “nhăn
thun”, nhăn là mép thun đứt răng cưa, tụi
nó chê.
2- Thun Vuông.
Muốn có, phải tới nhà thằng có ba làm tài
xế cho hãng vỏ xe míc-sơ-le ở Tân Thới
Hiệp, Chợ Cây Xoài, để mua Thun Vuông của
nó bán…
Nhà thằng nầy, có miếng ruột xe, bự chản,
đỏ lòm, dầy cui…
Muốn mua thun vuông của nó, phải nói nó
trước… hai bữa, khó thế… nhá…=>$$$<=…
Tới nhà nó, nó đem bản thun ra ngồi ngay
ngạch cửa, rồi nó lấy mũi dao con chó ra
mài trên cục đá bùn cho bén ngót, sau đó,
nó lấy cọng kẽm, bẻ quéo 2 đầu thành hình
chữ Y, cái khung chữ Y lớn độ 5 ly, sau đó,
nó tỳ cái chữ Y đó vô cạnh miếng thun, rồi
kéo cọng kẽm dọc theo mép để tạo thành cái
vết trắng trên miếng thun…
Ngồi coi nó kéo rê cẩn thận cọng kẽm… quả
là “đáng đồng tiền bát gạo” quá chừng…
Chưa hết đâu, nó còn đi lấy cái ly nhỏ,
cạo xà bông cục vô đó, rồi nhỏ xí nước,
quậy sơ cho tan xà bông, rồi nhúng đầu dao
nhip vô đó, ý là cho trơn lưỡi dao… cho dể
đẩy trên miếng thun!!!
Thằng nào mua thun của nó cũng hồi hộp… dòm
như sau:
Khi nhúng đầu lưỡi dao bén ngót vô nước xà
bông, nó banh bản thun cho ngay ngắn, rồi
tỳ lưỡi dao vô chỗ làm dấu trăng trắng đó,
nó bậm mội, đẩy nhẹ lưỡi dao chạy tới, vì
có xà bông, nên lưỡi dao… lún xuống miếng
thun rồi chạy xỉa tới chầm chậm, chạy
chừng gang rưỡi thì ngừng, vì đã đủ độ dài
của sợi thun….
Nó hỏng nói tiếng nào, nó chăm bẳm làm, thiệt
là nó “quan trọng hóa vấn đề” hết cỡ luôn…
Nó “rọc thun” 3 lần như vậy thì sợi thun
đứt tiện… rất ngọt, trong khi nó cắt sợi
thứ hai thì thằng mua thun lấy sợi vừa cắt,
đưa lên trời, kéo dãn… coi thử…
Quả là cạnh mép thun hỏng thấy “nhăn” xí
nào… hay thiệt đó…
Xong xuôi thì chung tiền.
Còn không, thì “hẹn” với nó… để hứa đổi hai
ba con chim nhỏ, để nó nướng ăn cũng được…
Nó bán thun, nhưng nó hỏng có Dàn Thun… thế
mới kỳ, nhưng mà hỏng dám hỏi nó tại sao
hỏng bắn chim… Vì sợ nó ghét, nó hỏng bán
thun nữa thì… chết còn sướng hơn…
Có Bá Thun, có Cặp Thun Vuông rồi, vẩn còn
thiếu Miếng Da… úi chà… mệt nha…
Da Giàn Thun, phải là da mềm, da làm ngăn
trong Bồi Da là “da ruột”… cũng hỏng xài!!!
Còn da của Bồi Da thì… dầy cui, cứng ngắt… cũng
chê, thế mới khổ thân nè…
Lại phải tới nhà thằng bạn có ông già Tía
làm thợ giày, để “nài” nó miếng da đen,
mỏng dánh, mềm èo, dẻo nhẹo… Da ngon cỡ vậy… đó
mới thiệt là đúng ý anh chàng khó tánh…
Đem da về cắt cẩn thận, chừa độ dài cỡ 4
lóng tay, ngang cỡ… cục đạn, hai đầu miếng
da hơi túm lại, rồi rọc đứt một đường chỗ
túm nầy, để làm chổ cột dây dàn thun…
Thế cũng chưa xong, còn phải kiếm cho ra 4
sợi Thun-Khoanh màu đỏ, phải là 4 sợi màu
đỏ mới được, vì Thun đỏ phải cột Thun
Khoanh đỏ… mới đẹp… !!! Ối chà chà… thiệt là
rối!!!
Khi có đũ đồ nghề…rồi thì bắt đầu cột thun…để
làm Giàn Thun…
Khi cột phải căng cho kỷ, để thun không có
sợi thẳng sợi dùn…
Cũng chưa hết chuyện bắn chim đâu…
Hỏng thằng nhỏ nào có giàn thun “chiến đấu”
vậy… mà lại đi lượm sỏi để bắn giàn thun…
Bắn giàn thun phải bắn bằng đạn đất sét
phơi khô… mới đúng điệu nhà nghề…
Nhưng mà, không phải, hễ gặp đất sét là Vò
Đạn, phơi khô… là bắn, bắn vậy… con gái nó
chê!
Dân “thiện Xạ” phải lựa đất sét dẻo quến,
để Vò Đạn… đó nha, mà… mà…
… Cả cánh đồng gần cả trăm mẫu ruộng, chỉ
có độc nhứt 1 đám ruộng giữa đồng, là có
loại đất sét dẻo nhẹo… để làm vừa lòng mấy
ông thần nhỏ khó tánh…
Đám ruộng nầy có bốn cái giếng để tưới bắp,
giếng nào cũng có Gò Giếng là chỗ đổ đất
đào giếng thành cái gò, nhưng mấy… ông thần
nước mặn khó khăn, hỏng thèm lấy đất gò
giếng nầy để vò đạn, vì… nó bị lộn với cát… cũng
hỏng thèm xài… Vậy là khó tánh quá ể đó nha…
Phải xuống giếng, móc đất sét dưới giếng… cơ…!!!
Con bà nó, tụi nó bày vẽ, thấy… phát mệt
luôn hà!!!
Hì hì… hỏng phải cứ xuống giếng là móc đất
sét được đâu, là bởi xuống giếng, phải
đứng chàng hảng để chọt chưn vô bực (bậc
để lên xuống giếng)… đã mỏi giò, mà đất sét
dẻo nhẹo, cứng khừ, móc hoài hỏng ra… $#$%$... lúc
nầy thấy… khổ lắm…
Móc cả tiếng, chỉ được một cục nhỏ bằng
cườm tay…
Bởi đất sét dẻo, còn dai… móc riết, ngón
trỏ nhỏ bé thân yêu, thiếu điều… tróc móng!!!
Thấy vậy, mấy anh lớn lớn… thương tình, chỉ
cách xuống giếng “móc đất sét” như sau:
Cầm theo cục sỏi cỡ ngón tay, xuống giếng,
khi an tọa xong, dựa lưng vô hông giếng,
tay cầm cục sỏi chọi vô, liền lấy tay… rứt
cục sỏi ra, thì đất sét dính vô sỏi một
miếng, cứ chọi vô, rứt ra lia lịa, thì đất
sét quến thành một cục lớn hơn cái tô
trong nháy mắt… quả là hây ho hết cỡ!!!
Ba thằng ôm ba tô đất sét chạy u về nhà,
ra sau hè vò đạn liền… Nhưng, lại nhưng nữa
nè…
Ban đầu hỏng biết, cứ móc cục nào vò cục
đó, nên đạn lớn nhỏ không đều…
Một lần nữa… mấy ổng… dạy luôn cách khác,
mau hơn…
Là nắn rồi vò cho cục đất sét dài ra như
cục kẹo kéo, rồi cứ thế mà “ngắt khúc”,
làm kiểu nầy mau nhấp nháy mà đạn lớn đều
nhau hết chê…
Muốn vò đạn mau, phải vò một lần 3 cục
trong bàn tay…
Vò đạn xong, phơi khô rồi bắn chim liền… là
chưa phải dân thiện chiến…
Dân chiến đấu vò đạn xong, phải lấy lá tre
khô lót dưới một lớp, rồi để đống đạn 2 ba
trăm cục nằm bên trên, rồi phải lấy lá khô
phủ kín, rồi mới đốt lửa cho đạn mau khô…
Nếu làm đúng 3 cái “rồi” thì cục đạn đốt
ngon hết chê…
Đốt đạn vậy, gọi là Thui Đạn, đạn thui
cứng mà dai, bắn vô gốc cây hỏng bể nát,
nó chỉ bể hai bể ba… Rồi vì Đạn Thui cho
nên Da đạn chắc, khi… lận đạn kín vòng
tròn lưng quần, da đạn hỏng nát thành bột,
khi ấy… lớn sộn rồi, dơ quần hay dơ túi áo… là
hỏng nên…!?.. hì hì…
Thằng nào cẩn thận, vò đạn thủ-bủ năm ba
trăm viên đạn, cất trong tĩnh nước mắm, để
dành, vì vô mùa mưa, nước ngập, không thể
xuống giếng móc đất sét được, quả là con
nít… lo xa…
Bạn hiền thì cho đan, thằng nào cà chớn
thì… bán, hay đổi lấy thịt chim để nướng ăn…$#$#$...
Lúc đó, thằng nào cũng có Dàn Thun dắt tòn
ten sau lưng quần… như bóng với hình!
Có chuyện nầy nói luôn:
Khi vò đạn, nếu lấy 2 miếng miểng chén (dĩa)
kiểu, phải là “đồ kiểu” chính hiệu mới
được.
Để 2 miếng miểng trong lòng bàn tay, vò
cục đạn đất sét trên 2 miếng đó.
Vò miết thì cục đạn tròn vo… cứng từ từ,
rồi cứng luôn… thì “phép lạ xảy ra”…
Khi thấy “kỳ kỳ” như vậy, tụi nó, hỏng
biết tại sao…
Vì vỏ cục đạn đất sét, bây giờ biến thành
trong veo như cục đạn chai trong vắt, có
thể dòm thấu vô sâu chừng hai ba mi-li mét
và thấy phần ruột đất sét bên trong…
Nhưng khi đập bể làm 2 để quan sát (coi)
thì… chổ bể…chỉ là đất sét…
Bởi hỏng thấy gì lạ… ở phần ngoài vỏ đạn,
trong… như kiếng trong đó…!!!$#$#$???...
Thiệt là quá ngộ…
Chàng Hiu 374
