Nhà Tranh Vách Đất

….Vào những năm 1 ngàn 900… 2, 3, 4 năm mươi… gì đó…=>>>

….=>>>….Ở miền thôn giả miền nam VN chưa có ai… cất nhà lầu!

Những người có tiền thì cất nhà ngói 3 căn (gian) 2 chái hay “kha-khá” một tí, thì cất nhà ngói chữ Đinh vách ván =>>> gọi là “Ván Tắp” (ván đóng chừa khe hở 1 phân tây).

Thế còn ai ở vào thế…cnghèo-nghèo hay nghèo rớt-mồng-tơi…cthì sao đây???

Hỏng lẽ nghèo, rồi “sống vô gia cư”, tới chừng… ra gò, thì ”tử vô địa táng”???

Xưa nay… hỏng ai sống mà hỏng có nhà, còn chết… lại đem phơi khô…?!

Dù nghèo cỡ nào, thì cũng phải “làm sao” cho có cái nhà, để trú nắng trú mưa chớ?

Và… nói lòng vòng… cho có chuyện nói... rồi nói như sau:

… Trời sanh, tùy theo “thổ địa” mà nhân loại… tùy cơ ứng biến!

Như bên Châu Phi, đồng khô cỏ cháy… hỏng có tre, lại ít cây cối, muốn cất nhà, thì dân bản địa liền… ứng biến là chung tay… chặt cây nhỏ, cắm xuống đất, lấy đất nhão nhồi cỏ, để làm vách cho căn nhà…

Nhưng mà “nhè” làm vách đất hình tròn và mái nhà, dĩ nhiên cũng tròn giống cái nón lá úp… Bởi vậy thấy nguyên xóm nhà… tròn ròn, ngó cũng hơi… ngộ ngộ!!!

Nhà đó, vì hỏng có tranh hay lá dừa, nên “bà con” rải… bậy bạ mớ cỏ khô lên đó…

Coi đơn sơ vậy, nhưng loại nhà nầy… mát lạnh nhen, hỏng bở đâu…(?!)

Thế là có cái nhà… để chun vô chun ra… phẻ re như ai, đó nha!!!

Còn ở miệt Ả rập, đất đai khô khốc, nắng nóng phỏng da lưng, người ta bèn cất nhà vách đất, mái nhà cũng bằng đất, làm vậy mới mát…

Dân những xứ đó, tính vậy… cũng hay thiệt nhen…

Còn ở miền quê Việt Nam xa xưa…

…. Xóm riềng ở chùm nhum sau lũy tre xanh, nghĩa là trong xóm… tòn-là bà con cật ruột với nhau không hà…

Rồi tới cái thời “khần hoang lập ấp”… có chuyện ra đi tìm đất mới.

Nếu bà con… nào gan, thì đi… lẻ tẻ, đơn phương “mình ên” di tản phương Nam, để tìm nguồn sống, do đó, dù lạ huơ lạ hoắc, khi “tới chỗ” cũng phải sống chùm nhum lại để nương tựa lẩn nhau và cũng là “để”…đề phòng hùm beo tai tượng hay những bất trắc trong cuộc sống, “để” rồi trở thành “láng giềng” thân thiết…”để” tối lửa tắt đèn có nhau, “để” cùng giúp đỡ lẩn nhau, “để” chia sẻ những vui buồn trong cuộc sống…

Và ”để” đủ thứ… mới sống ngon lành được…

Do đó, cũng vậy, bà con tha phương cũng phải cất nhà… để tá túc…

Khi ấy, đất rộng người thưa và sẵn “cây nhà lá vườn”… vậy muốn cất nhà, thì tiện nhứt là cất “nhà tranh vách đất”… (bởi ”ăn nhiều… chớ ở bi nhiu”… mà lo...!?!)

Sao lại là cất “nhà tranh” (mái nhà lợp lá tranh) mà hỏng là… lá cây khác???

Vì rằng thì là, nhà phải cất chỗ cao ráo, mà chổ cao ráo, thì chỉ có tranh nó mọc…

Như vậy… siêng siêng, chịu khó cắt tranh phơi khô để lợp nhà…là khỏe re…!!!

Ngoài ra còn có Nhà Đưng (lá Đưng) Nhà Lá (lá dừa nước)… hai loại cây nầy mọc chổ nước nôi sình bùn ven sông, ven rạch - Phần lớn ở miền Tây và miền Đông - nên ai muốn lấy lá cất nhà…thì phải lội sình, lội như vậy, nếu ai làm biếng… cảm thấy mệt lắm, hỏng kham nổi!(?!)

Ở đây chỉ nói “Nhà Tranh” cho gia chủ… khỏi lội sình…(#$#@@@)…!!!)

Lúc xưa đó, ai muốn cất nhà thì cất, cất nhà… dể ẹt luôn nha…

Trước tiên đi Cắt Lá Tranh, nhưng coi chừng “ngó tranh” đâm lủng cẳng…

(Nhớ hồi xưa đi lính, nếu đế giày bốt nào… mòn mòn, khi hành quân vô đám tranh… phải coi chừng “ngó” tranh… lú lên trắng hếu, nhưng nó đâm lủng giày…)

Khi lá tranh được cát về, gia chủ cột thành bó, rồi chẻ lạt “đánh tranh” thành từng Tấm dài cả thước để lợp nhà, còn cây cho sườn nhà là tầm vong, cột nhà thì bằng tre gai già và để cho nhà lá khỏi… rung rinh khi có gió, thì chôn cột tre xuống đất… là an tâm!

Ấy vậy, mặc dù là “Nhà Lá” nhưng cũng có 2 loại nhà nữa nhen:

Đó là… “nhà cột chôn” => ….Và… “nhà đứng tán” =>…

Nhà đứng tán là cây cột (gổ) đứng trên cục Tán (cục tán hình tròn, bằng đá xanh)…

…..=…@@@ =.>>>…thời ấy…muốn cất nhà hả…???...Dể lắm nha, nhưng…

…Cất nhà…hỏng có gì rờm rà…nhưng mà lo sợ sự “đơn chiếc”…của mình…

Còn bà con ruột thịt…thì còn ở ngoải…hết ráo…giờ làm sao đây…?!

Bi giờ muốn cất nhà thì…=>>>

…Thì phải “cậy”(nhờ)…bà con láng giềng ở gần, giúp mình…một tay…

Do đó…”Bà Con Xa, Hỏng Bằng Láng Giềng Gần” là vậy đó!

(chớ hỏng ai nói “Bán bà con xa Mua láng giềng gần”. Vì nói “bán + mua” làm vậy…là nói tầm phào. Nói vậy, là nói “sai câu” của ông bà xưa, cho nên…tối nghĩa, khó hiểu…rồi đâm ra cải cọ…hỏng giống ai).

Lúc đó, ai muốn cất nhà tranh vách đất, thì…hê một tiếng, bà con láng giềng xung quanh…ráp vô phụ ào ào liền…

Vì chòm xóm với nhau, nên kẻ phụ…một tay, người phụ…một chưn…(?!)

Gọi là…”chòm xóm tối lửa tắt đèn”…có nhau, phụ chút xí…nhầm nhò gì…!!!

Bà con chòm xóm, phụ chừng hai ba ngày là xong cái nhà tranh vách đất…

Cất Nhà Tranh Vách Đất…đại khái như vầy:

Trước đó, gia chủ “đánh tấm tranh” đã được phơi khô, vậy là xong cái vụ “mái”.

Còn lại là, bửa đó, bà con ai chặt tre thì chặt, ai cưa, đục họng cột…thì làm, mỗi người một việc, hỏng có chuyện “sanh nạnh” hay “lánh nặng tìm nhẹ” gì ráo nha…

Con nít cũng phụ được luôn, tụi nó, đứa róc mắt tre, còn đứa thì bị sai đi chặt “cây nhỏ nhỏ” bằng ngón chưn, ngón tay mọc trong hàng rào đem về, đóng xuống đất một hàng, để làm “sườn” của cái vách đất…

Cả bầy…bị sai đi lòng vòng, vậy mà…hỏng thằng nào buồn gì hết…

(vì…nhất gia cất nhà, bá gia phụ =>$####....đó mà…hì hì…)

Trong ngày đó…áp nhau “phụ” là xong cái Sườn Nhà và sáng mai sẻ dựng lên…

…Rồi Láng Giềng Gần…ăn bửa cơm do gia chủ…khoản-đải, rồi vui vẻ ra về…

Sáng sớm hôm sau:

Khi tụ “đủ người” thì “dựng (sườn) nhà” lên, kẻ kéo, người đở mấy cây cột tre để chôn gốc cột, khi…dựng đứng cái sườn nhà…hơi “trật vuột”…rồi vì sợ bị sập, cùng nhau….la hét rùm trời, la cả buổi…thì cái nhà cũng đã dựng xong…!!!

Rồi còn phải…la hét tiếp…cái vụ đưa tranh lên mái để lợp nhà…

Phải la ó sóc là vì…có gió, khi đưa tấm tranh hỏng tới, người ngồi trên mái nhà…phải khòm lưng vói lấy…rồi muốn té…vậy hỏng…la sao được nè…???

Tới trưa là Lợp Nhà xong…bởi cái nhà…4x4…nên dòm…nó nhỏ có chút xí…!!!

Dù là…4x4…nhưng hỏng thành vấn đề…

Gia chủ chấp hai tay sau đít, đi lòng vòng…tỏ ra hài lòng, khi dòm cái nhà tranh mới tính, cất rất…cứng cáp…thấy đã thiệt…

Buổi chiều làm vách đất.

Kế bên hông nhà, đào cái hố để lấy đất làm nền nhà và cái hố nầy dùng dậm rơm.

Đấy là lúc bỏ rơm xuống hố, đào đất, đổ nước, áp nhau “đạp đất” cho…thành sình…

Đất sình trộn rơm bị cả chục bàn cẳng dậm nhừ tử…thì từ từ…dẻo…là được.

Thế là hô một tiếng, tất cả ra tay…hốt sình trét vách đất…

Trước đó, xung quanh nền nhà, canh “ni”…lấy 4 cây cột chôn làm 4 góc vuông, đóng những “cây nhỏ nhỏ” mà tụi nhỏ chặt hôm qua ở hàng rào, được cắm cứng xuống đất, rồi còn cột cây nhỏ, thành ô vuông, cách khoảng hơn gan tay…

Người lớn xuống hố, móc rơm trộn đem lên, mấy tay lớn “vắt rơm” vô song ngang của ô vuông, con nít phụ trét…thế là cùng nhau “trét vách đất” ngon ơ…

Rơm trộn sình, khi mềm, vắt vô vách cây…tự nhiên nó “hít cứng”…

Lấy sình trét thêm bên ngoài, nếu khéo tay thì vách đất láng o giống y…vách tường…

Thế là có mái Nhà Tranh Với Quả Tim Vàng…như trong tiểu thuyết, cải lương…

…=>>>…Khi gia chủ…thất cơ lở vận…cũng phải cất nhà tranh…(chớ sao?)

Nhà tranh mới…nó thơm mùi tranh, mùi rơm, mùi đất mới…

Thế là gia chủ “có cái” để chun vô chun ra, trú mưa trú nắng rồi đó…

Vợ chồng con cái vô ở…nhà mới, khi nền đất vừa khô…

Gia chủ nằm bật ngữa trên chỏng tre, tay rờ vách đất, mắt ngó mái tranh, cười hì hì…

((((?#$$#@@@@...úi chà chà…lương tâm hỏi, cười gì đó ông cố…???))))

Lảo chủ nhà…im re hỏng trả lời…

Một hồi lâu sau…lảo chủ gia nghĩ bụng...###...

…..=>>> …một mái nhà tranh với quả…3 quả tim vàng…???!!!...=>>>

…è>>……là đây nè…=>>>…chớ hỏng phải ở trong “tiểu-thiết” gì ráo nha!!!

Đây là một thực tế phơi bày…trắng trợn giữa thanh thiên bạch nhật hẳn hoi…

Cũng bởi do gia chủ…=>>>~~///o~o~o~o…”hết tiền”…nên ở nhà tranh…

Và rồi phải lo…mần ăn chí cốt…để kiếm chén cơm nuôi vợ nuôi con…

Hehehe…..hồi đi học…thì lảo ta…thuộc dân xóm…Nhà Lá…

Khò khò…khi sa cơ…..thì lảo…… “chịu phép” ở… Nhà Tranh…

Rồi nghỉ lảo bụng…hỏng chừng tại cái số “có lúc”…nó vậy…

Rỏ chán mớ đời…