
Anh em Khóa 4/71 Thủ Đức của chúng tôi thường có tổ chức
cuộc Hội Ngộ hàng năm vào cuối tháng 3.
Ngày 18-3-2017 là lần thứ 9 được tổ chức ở Atlanta, năm
ngoái tôi có tham dự ở San José, lần này th́ không, thấy
cũng nhớ bạn bè đồng môn, đồng khóa. Mấy hôm nay mọi
người nhăc nhở lại chuyện ngắn chuyện dài qua thời gian
ở chung với nhau tại đồi Tăng Nhơn Phú, Thủ Đức, cũng đă
46 năm trôi qua. "Lối cũ ta về" là tên gọi cho lần hội
ngộ này.
Thủ
Đức địa danh quá quen thuộc với người dân Saigon, nhất là
đối với những thanh niên sống một thời hào hùng, xếp
bút nghiên theo tiếng gọi chiến chinh.
Cũng chính từ
nơi này đă mang chúng tôi vào một tṛ chơi sinh tử,
miệt mài nơi chiến địa để bảo vệ biên cương, là
nơi
đă hun đúc cho chúng tôi có một thời hào sảng, luyện cho
chúng tôi có được những kiêu hănh kiên cường
Nh́n vào bức ảnh
-
Quỳ
xuống các tân khóa sinh
-
Đứng dậy các sinh viên sĩ quan
-
Dấu hiệu Alfa được gắn lên hai vai đồng nghĩa với tổ
quốc đặt trên hai vai người sinh viên sĩ quan một bên
danh dự, một bên trách nhiệm bảo vệ tổ quốc.
Là một vùng nửa quê nửa tỉnh, Thủ Đức trước kia là 1
quận của tỉnh Gia Định, không quá xa Saigon nên cũng
là điểm du ngoạn cho những người dân Sàigon.
Từ Saigon hướng về Biên Ḥa đến ngă tư xa lộ.Ở
nơi
này nếu quẹo trái gặp những địa danh như suối Lồ
Ồ, suối Xuân Trường, quán "Con Gà Quay" những
địa danh này một số người cường điệu c̣n nói là
"dân chơi mà không biết ăn nem Thủ Đức, không
biết tắm suối Xuân Trường th́ không đáng mặt anh
hào". Lại nữa c̣n có làng đại học... quẹo phải,
đi về hướng chợ Nhỏ là Tăng Nhơn Phú. Trường
SQTB Thủ Đức (Trường Bộ Binh) nằm trên đồi Tăng
Nhơn Phú cách thủ đô Sàig̣n 18 cây số. Diện tích
Thủ Đức chỉ khoảng 200 km² với những cánh đồng
lúa vàng trĩu hạt, những khu vườn cây ăn trái
xum xuê, vườn cao su xanh ngắt, lại có thêm một
trung tâm giải trí lớn nữa vào cuối thập niên 60
là khu Đường Sơn Quán. Bên xa lộ Đại Hàn với sân
trượt patin, chắc chủ quán này thuộc loại ái mộ
Lư Tiểu Long trong phim "Đường Sơn
Đại Huynh" nên mới lấy tên cho trung tâm giải
trí là Đường Sơn Quán. Khu rừng cao su này cũng
không xa lạ lắm với các sinh viên sĩ quan Thủ
Đức chúng tôi, trong những buổi hành quân dă
trại, hoặc trong những bài học chiến thuật tác
chiến trong rừng, đều có lấy nơi đây làm địa
điểm thực tập.
Bén
duyên với những khu rừng cao su hay sao mà trong
cuộc đời thanh niên tôi đến đâu cũng gặp toàn là
rừng cao su,
mỗi khu rừng cao
su lại gợi cho tôi kỷ niệm của những lần qua lại
chốn này. Đi dạy học th́ lên tận Phước Long Bà Rá,
ăn ngủ hít thở đều có hơi hướm mùi rừng cao su
cũng ở nơi đây tôi hiểu biết về những
sinh hoạt của công nhân làm
việc trong rừng,
công việc thường xuyên của họ là rút những
chất tinh túy từ thân cây công nghiệp này
gọi là "cạo mủ cao su", không ai gọi là cạo
nhựa cả mặc dù chữ nhựa nghe nhẹ
nhàng êm
ái hơn. Học sinh của tôi ở vào tuổi 15,16 là
đă tập tành công việc này để làm phụ giúp
gia đ́nh, phần
đông
các gia đ́nh nơi đây sống bằng nghề cạo mủ,
nh́n các học sinh của ḿnh thực tập trên thân cây
đu đủ, cây điều thấy chua sót, phải học từng
thế đứng trước cây cao su, học cách chuyển
dịch thân ḿnh cách cầm dao cạo và quan
trọng là đặt dao cạo vừa đúng độ sâu, để vừa
bảo vệ cây cao su vừa được nhiều mủ.
Khi đă
thành thạo là xin với những cai đồn điền và
nhập vào cuộc sống gian nan này, mỗi người
được giao cho 1 lô khoảng 300 cây, sáng sớm
là xe chở vào rừng đến nhá nhem tối mới về,
cạo hết, hứng đúng số mủ quy định mỗi ngày
họ nhận được 300$ tiền VNCH vào năm
73. Đâu
phải ngày nào cũng cạo được đâu, những hôm
vào đến
rừng gặp mưa phải trở về, ngày đó xem như
chẳng được ǵ. Phần
đông
dân cạo mủ là các thiếu nữ, nhiều tên cai
đồn điền khốn nạn
c̣n gọi là những tên cạp rằn
(caporal) gian
ác hăm hiếp. Con trai ở tuổi này không dám
vào rừng, là v́ sống giữa hai lằn ranh, cảnh
sát, an ninh hay hỏi thăm t́nh h́nh, bằng
không lâu lâu có một vụ bị VC bắt cóc, những
người này trở thành bộ đội cộng sản, hoặc là
dân công chiến trường. Khu rừng cao su ở
Phước Long thuộc đồn
điền
Cexo, ngay cạnh
đồn
điền
là nhà máy chế biến từ mủ thành từng bành,
rồi chuyên chở về Saigon
Cứ vào độ cuối tháng chạp đến giữa xuân, các
khu rừng cao su lại bắt đầu vào mùa thay lá.
Lá cây từ xanh chuyển sang vàng, cam, đỏ rồi
rụng dần, đây là lúc khu rừng đẹp nhất. Sau
đó, cao su lại mọc lá non, ra hoa khởi đầu
một chu kỳ sinh trưởng và phát triển mới.
Khu rừng cao su ở Thủ
Đức chỉ là những khu rừng nhỏ so
với những cánh rừng cao su
bạt ngàn vùng miền đông Nam Việt.
Nơi đây có
hàng ngàn hectare đồn
điền
cao su của các đồn điền của Pháp, có Michelin,
Cexo, Terre Rouge. Phía Đồng Xoài có đồn
điền
Thuận Lợi, đồn điền Suối Đạm, những khu đồn
điền này nối
tiếp nhau,
kéo dài đến Bù Đốp, Đa Kia, Lộc Ninh rồi lại nối
tiếp đến An Lộc.

Vào quân đội, tốt nghiệp
Khóa 4/71 sĩ quan trừ
bị Thủ Đức lúc chiến trận vào thời điểm khốc
liệt, đơn vị Biệt động quân của tôi là tiểu đoàn
73 được đưa ra An Lộc nơi các căn cứ Bàu Bàn,
Tân Khai, Suối Tàu Ô. Làm ǵ có th́ giờ mà mơ
mộng thi vị với những mùa cao su thay lá.
Cũng
chẳng biết hoa cao su màu trắng hay vàng chỉ biết đón nhận hàng trăm quả đạn pháo mỗi ngày,
ăn trong hầm, ngủ trong hầm, chiến đấu dưới gốc
những cây cao su già bị bom đạn cắt trơ ngọn.
Đâu có hứng thú mà nh́n những hàng cao su trồng
theo hàng lối đẹp mắt đâu, mà mắt đau đáu theo
dơi về phía cuối hàng cây thẳng tắp hàng lối mà
địch quân đă chọn làm chiến trường đợi chờ chúng
tôi nhập trận. Họ có lợi thế, đợi chúng tôi vừa bước chân vào b́a rừng là đạn trong rừng bắn văi
ra khiến chúng tôi phải nhanh chóng mỗi người
chiếm một vị trí bên gốc cao su, rồi từ từ phản
công, lấn chiếm lại từng thước đất ,từng gốc cao
su. Lúc đó tôi thuộc chiến đoàn "Sông Bé", được
bao gồm 3 tiểu đoàn Biệt
Động Quân là 65, 73 và
84 và một thiết đoàn thiết giáp .
Rời An Lộc về Tây Ninh cũng chui vào các khu
rừng cao su vùng Trảng Sụp lại giữ từng
mảnh đất, rừng cao su cũng quá quen thuộc
trong tuổi thanh niên của tôi.
Tôi không có nhiều
thời gian nơi đơn vị, chỉ vài tháng sau là
có quyết định biệt phái của
Bộ Tổng Tham Mưu
trả tôi về bộ giáo dục gần cuối năm
72. Tuy
thời gian ngắn ngủi đi theo đơn vị tác chiến,
cũng chưa có được nhũng kinh nghiệm chiến
trường nhưng cũng cho tôi biết được những
cam khổ của người lính tác chiến.
Tuy vậy
nhưng lúc nào cũng chan ḥa t́nh đồng
đội, nghĩa anh em.
Ánh mắt vừa rực lửa căm hận,
bàn tay mănh liệt chiến đấu bỗng chốc chùng
xuống lo lắng d́u người bạn đường bị thương
vào nơi an toàn. Tuổi trẻ Việt Nam thời bấy
giờ là vậy, đa số đều
bị cuốn vào những cơn lốc dữ của cuộc chiến,
nhiều khi c̣n khốc liệt hơn chiến tranh
Nam Bắc Mỹ mà Margaret Mitchell miêu tả trong
Cuốn theo chiều gió (Gone with
the wind). Đây là thời gian tôi sống nhiều và hiểu
nhiều về t́nh đời, t́nh người là thời điểm
nhiều kỷ niệm nhất đời tôi.
Cũng bởi như vậy mà cuộc đời lại đưa tôi vào
nhũng ngóc ngách gian khổ khác, đó là những
năm tháng sống trong những trại tù khắc
nghiệt của bắc quân. Từ những ngày tháng với
bộ quân phục đă đưa cuộc đời của tôi qua
nhiều thăng trầm khác, h́nh như trời già
muốn cho hưởng, cho biết chút nhọc nhằn để
biết làm người. Nhưng cái ǵ cũng chỉ là "nửa
chừng xuân", cái ǵ cũng thưởng thức qua nhưng
chỉ ở vào cung bậc của "từng đầu địa ngục", chưa đến được những nốt cao ở "9 tầng" như
những người bạn tù khác.
Nhờ có sống chung
tôi được diễm phúc là có được nhiều bằng hữu.
Này nhé bạn học, bạn nhà giáo, bạn lính,
bạn tù. Tôi đă gặp cả trăm người bạn khi
tôi ghé Cali hồi tháng 3-2016,
được bạn bè thương
mến. Đến
đâu cũng rộn ràng tiếng gọi Ara, chỉ cần một
cái vỗ vai, xiết chặt bàn tay, thử hỏi xem
c̣n hạnh phúc nào hơn.
Nhà thơ Libanese Kahlil Gibran đă viết:
"Wake at dawn with winged heart and give
thanks for another day of loving"
Được một nhà thơ dịch là
"Cảm ơn đời mỗi sớm mai thức dậy. Ta được
thêm ngày nữa để yêu thương”
Cảm xúc với hai câu ngắn ngủi trên, nên
Ara mượn tứ thêm lời
Cám ơn đời cho ta nhiều bằng hữu.
Để sáng chiều chia xẻ buồn vui.
Thông
điệp cho
nhau dù chỉ tiếng "bonjour",
Hay là tiếng "chửi thề"; ừ nghe cũng "đă"
Cuộc đời tuy không
được như ư hướng của ḿnh, nhưng
thử nghĩ xem tất cả có ǵ hiện hữu vĩnh cửu
đâu. Mọi việc đều vô thường ngay
đến
t́nh yêu cũng c̣n vô thường nũa là.
Vui
sống với những điều ḿnh có được là quá hạnh
phúc. Nếu cuộc đời lúc nào cũng như ư của
ḿnh liệu cuộc sống có chắc là thú vị chưa.
Nếu cuộc đời không có những ngày mưa
Th́ nắng ấm sẽ trở thành nắng gắt
(Nguyễn chí Thiện)
Lư lẽ cuộc sống đơn giản như vậy, thôi cứ sống
an nhiên tự tại ngay cả trong nếp nghĩ sẽ có
những hồi báo tốt.
Cái lần nh́n ra vẻ đẹp của khu rừng cao su là
lần vào tháng 3-75 đi chung với các thầy cô du
ngoạn Thủ Đức. Cũng trở lại khu rừng cao su nhỏ
bé mà một thời thực tập quân sự.
Ngồi dựa gốc
cao su nh́n lá bắt đầu chuyển màu, những vết
cạo trên thân cao su như những vết tích của cuộc
chiến, cùng
khung cảnh nhưng hoàn cảnh hoàn toàn trái ngược
với các khu rừng cao su đă bước chân qua.

Đường
Sơn Quán tháng 02-1975
Ara Phát ngồi ở dưới đất bên trái;
cô
sinh viên luật đứng hàng sau, b́a bên phải
Ngọc Lệ đứng giữa (mặc áo ngắn tay phồng), kế
bên phải là thầy Khoát.

H́nh chụp cùng ngày.
(Photo
by Ara Phat)
Lần đó chúng tôi có ghé vào lăng Ông Tích, có vào
một ngôi chùa được kiến trúc như chùa một cột.
Tôi
làm tài xế cho cô sinh viên luật, chiếc xe hôm đó
embreya trở chứng, cứ giật như ngựa chứng, mỗi lần
départ hay ngừng. Vậy mà cả hai vẫn vui cười hỉ hả
chẳng bận tâm, mục
đích
của lần đi chơi là để cho các anh các chị có dịp t́m
hiểu lẫn nhau, làm dáng chụp ảnh bên những bờ tre
bụi cây, những lạch nước giả suối chẳng thông gịng.
Các anh chị lo tâm sự với nhau, chỉ riêng Ara làm
chủ những cây vú sữa trong khu vườn của một người
bạn, leo trèo giỏi mà, chỉ nháy mắt là đă ngồi trên
một nhánh cây oằn trái. Cái thú vị là t́m một quả
chín cây, nắn cho mềm nẫu, giựt cái nhánh ra khỏi
vỏ, đưa lên miệng mút đánh "chụt" một cái, bao
nhiêu tinh hoa trời ban cho vú sữa trôi tuột vào
miệng, tuyệt vời. Hái thẩy xuống cho cô bạn, thử
theo lối ăn như thế này, không nhớ là có hái cho
những người khác hay không. Lần đó cũng có một anh
tên Khoát dạy học chung với tôi ở Phước Long đổi về
dạy ở trường trung học Lư
Thường Kiệt, Hốc Môn, bám
sát không rời cô giáo Ngọc Lệ đến nửa bước.
Lúc nào
chụp ảnh cũng mon men đứng bên cạnh.
Nếu không có cái ngày oan nghiệt cuối tháng tư, biết
đâu cô giáo Ngọc Lệ trở thành madame Khoát,
và biết đâu lúc đó tôi cũng vui vẻ đi dự tiêc cưới
như những người bạn khác...
Là biết đâu thôi, v́ ông
tơ bà nguyệt đă dùng tơ hồng cột chân tôi với cô
giáo,
cô giáo
chạy không thoát đâu, để gă Ara này bỏ bớt tính
hoang đàng như "cỏ dại mọc rừng hoang".
Ghê nhỉ, đă
là cỏ dại mà lại chui vào rừng hoang mọc, th́ nó
hoang dại cỡ nào, ai mà giữ chân uốn nắn hắn
được đây. Vậy mà mưa dầm ngấm sâu, qua tay
cô
giáo
lâu dần cỏ cũng mất đi tính hoang dại ít nhiều,
phải là tính t́nh trái ngược như cực nam cực bắc của
thỏi nam châm th́ mới t́m nhau mà hít chặt, c̣n như
cùng cực th́ chưa chắc hít chặt được như vậy.
Ông
tơ bà nguyệt thật là chí lí; dạy chung
vói nhau trên Phước Long hai người là hai thái cực.
Anh Khoát đạo mạo, đứng đắn, nghiêm trang dạy dỗ cẩn
thận, giống như tính nết của cô giáo Ngọc Lệ, sống
một cuộc sống dân sự thuần túy, không một chút xíu
nào hoang đàng, bụi bặm, thích
màu sắc như gă Ara.
Gă
này
ngoài giờ dạy học hết ngồi cà phê cà pháo lại
chuyển qua nghệ thuật chơi billard, nghề chơi
cũng lắm công phu mà,
ban
đêm hay đi gơ cửa quán rượu tán tỉnh cô hàng rượu.
Cô
ơi ly rượu nhỏ
Rượu nhỏ một ly thôi
Nhà giáo đă kham rồi
Một ly cho đỏ mặt
Cho lên hương cuộc đời
Ara Phat lúc dự tiệc đầu năm 75, điếu thuốc lúc
nào cũng như bóng với h́nh.
Vậy đó mà trời già lại cay nghiệt không trao cho
thầy Khoát, để đến bây giờ 42 năm trôi qua cũng
không biết tông tích của nhau chắc thầy Khoát
cũng ngậm ngùi mà ngâm nga "giai nhân nan tái đắc".
Ngày ra khỏi trại tù trở
về gặp lại bạn cũ, thăm hỏi ai c̣n ai mất, gặp
lại cô Ngọc Lệ hàn huyên tṛ chuyện, thấy tuy
được thoát ra khỏi gông cùm nhưng cuộc sống
chung quanh cũng ngột ngạt không khác trong nhà
tù. Người bạn ngồi bên cạnh cũng vậy như đang
ngơ ngác sống trong một ngục tù bao la, thấy
cảm thương nhiều, em như
đang
mịt mù ở cuối một chân mây nào đó, như một con
thú ngoan, hiền, ngây thơ không nhập được đàn
mà
đang
lạc đàn lần lần tách xa bầy.
Tôi nghĩ phải lôi
kéo em trở lại cuộc sống bầy đàn, cho dù bầy
đàn đó chỉ có một cặp.
Cám
ơn em đă cùng nhập đàn chung với tôi,
dù rằng tôi chẳng có bằng cấp cao, công danh
lớn, sự nghiệp lẫy lừng.
Em đă dám theo tôi
khắp nơi trên địa cầu này, cùng với tôi
một cảm nghĩ trong cuộc sống vô vàn khó khăn vào
lúc đó. Cái đói, cái khát, thiếu cơm, gạo tôi
không sợ. Nhưng đói tự do, thiếu quyền làm
người mới là điều khủng khiếp.
Ừ nhỉ, ông bà ḿnh có bảo là "Ghét của nào trời
trao của đó", có giỏi trời trao th́ đừng nhận xem
sao! Cô giáo Lệ và tôi không ưa nhau ra mặt, vậy mà
được trời trao cả hai vui vẻ nhận; thế mới biết trời
đâu có trao lầm, người đâu có nhận lẫn nên tới giờ
vẫn c̣n tíu tít bên nhau. Tuy có đôi lúc bực ḿnh v́
tính cà chớn của Ara Phát, mà xét cho cùng đó
là cái cà chớn có duyên mà là duyên lành, nên
tối tối vẫn c̣n hít hà nhau
trước khi đi vào giấc ngủ
cùng Ara.
Vừa chợt thấy một nickname nghe vui tai, có dịp tôi
sẽ lấy nickname này "LEPHATARA", nghe như tên tây
ấy phải không. Nếu có 1 công ty lấy tên này nghe
cũng kêu lắm là Lệ Phat Ara mà viết dính liền lại
là LEPHATARA.
Hà hà
21/3
là ngày sinh nhật thứ 68 của vợ, Ara làm quà tặng
cho vợ.

"Anh Đưa Nàng Về Dinh"
ngày 22 tháng 04 năm 1979
Ḍm
mặt hắn cười cười coi mọi
chuyện đều là chuyện nhỏ.
Tuy bàn tay hắn nổi gân,
chai xạm, xấu xí nhưng chắc
chắn bảo bọc cho em đi hết
cuộc đời.
Từ trên cao những nóc nhà
Có con chim hót gọi là ái ân
Từ nay anh đă có người
Có em đi đứng
suốt đời bên nhau
38 năm
sau, tay Ara bận ôm vợ nên đă quăng điếu thuốc
(25/3/2017)

|